Bazı hibrit kestane genotiplerinin anaçlık potansiyelleri

Abstract

Türkiye’de kestane yetiştiriciliği kestane kanseri ve kök çürüklüğü hastalıkları ile kestane gal arısı zararlısının tehdidi altındadır. Bu hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı çeşitler geliştirmek amacıyla melezleme çalışmaları yapılmıştır. Çalışmalar sonucunda A14, A25, A41 ve A100 genotipleri ümitvar bulunmuştur. Bu çeşitlerden bazıları TTSM tarafından tescil edilmiştir. A14 genotipi ’Akyüz’, A100 genotipi ise ‘Macit 55’ ismiyle tescil ettirilmiştir. Bu çeşit ve genotipler ile aşılama çalışmaları yapılmış ancak aşı uyuşmazlığı sonucunda yaşama oranları düşük olmuştur. Akrabalık derecelerinin daha yakın olması nedeniyle genotip ve çeşitlerin kendi çöğürleri ile aşı uyuşmasının daha iyi olabileceği düşünülmüştür. Bu çalışmada ‘Akyüz’ ve ‘Macit 55’ çeşitleri ile A25 ve A41 genotiplerinin anaçlık potansiyelleri incelenmiştir. ‘Marigoule’ ise kontrol çeşidi olarak kullanılmıştır. Çalışma 2013-2015 yılları arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde yürütülmüştür. Çalışmada sağlam tohum oranı, çıkış oranı, aşı yapılabilir çöğür oranı, çöğür çapı, çöğür çapının CV değeri ve tohumdan elde edilen çöğür oranı incelenmiştir. Çalışma sonucunda tüm genotip ve çeşitler generatif anaçlık potansiyelleri bakımından üstün bulunmuştur. Ancak yıllara göre değişmekle beraber genotip ve çeşitlerin anaçlık değerleri arasında farklılıklar gözlenmiştir. Tohum anaçlarının kullanımının zorunlu olduğu türlerde, anaç adaylarında kseninin etkisinin de araştırılması gerekmektedir. Ayrıca bu kestane genotip ve çeşitleri ile ilgili aşı uyuşma çalışmaları da yürütülmeli ve arazideki uzun yıllar yaşama oranları belirlenmelidir.