doğu akdeniz ticaretinde rum korsanlar ve korsanlığın sonu (1789-1830)

Abstract

15. ve 16. yüzyıllardan itibaren bir dünya devleti olma idealiyle hareket eden Osmanlı Devleti, bu ideali Mağrip ülkeleriyle kurma girişimi, Avrupa hafızasında korsan kelimesinin yeni anlamlar kazanmasına sebep olmuştur. Bu dönemde Akdeniz havzasına, havza dışından İngiltere ve Rusya gibi yeni devletlerin girmesiyle gelen istikrarsızlık, 1789 Fransız ihtilali ile perçinlenmiştir. İhtilal Fransa’sının İngiltere’nin ekonomik çıkar alanlarına yönelmesi, kıta ablukasına ve ablukanın sağladığı imkânlar Rum, Ermeni ve Yahudi gibi tüccar sınıfların Akdeniz ticaretini ele geçirmesine sebep olmuştur. Bu yeni paydaşlarla mücadele etmek yerine onları kendi çıkarları için kullanmak isteyen İngiltere, Rusya ve Fransa, Akdeniz’e özgü yeni bir korsan tüccar sınıfın oluşmasına zemin hazırladılar. Bu sınıfın baş aktörü olan Rumlar, ticaretten elde ettikleri zenginliği devletlerini kurma yolunda Osmanlı ile mücadeleye harcadılar. Osmanlı Devleti’ni uzun süre uğraştıran korsan faaliyetler, Mora’da bir devlet kurulmasına rağmen son bulmadı. Bu çalışma Akdeniz’de çıkarı olan Amerika, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Osmanlı Devleti’nin ve Akdeniz’in istikrarını bozmak ve birbirlerinin siyasetlerini baltalamak için esasında tüccar olan Rum gemicileri nasıl korsanlığa meylettirdiklerini ve çıkarları örtüşmeye başlayan devletlerin bir dönemden sonra Rum korsanların Akdeniz’den nasıl temizlendiğini ortaya koyan bir süreci ele alacaktır.